Prestigieuze award voor sociaal psycholoog Naomi Ellemers

Sociaal psycholoog en Universiteitshoogleraar aan de Universiteit Utrecht Naomi Ellemers is de ‘Career Contribution Award’ toegekend. Deze oeuvreprijs wordt jaarlijks uitgereikt door ’s werelds grootste organisatie voor sociaal psychologen ‘The Society for Personality and Social Psychology’ (SPSP). Ellemers is uiteraard verheugd met de erkenning. “Maar ik ken ook de keerzijde van dergelijke prijzen”, stelt de Utrechtse wetenschapper.

Dat de carrièreprijs van het Amerikaanse SPSP dit keer naar een Nederlandse wetenschapper gaat, is uniek. Sterker nog: zelden valt deze eer te beurt aan wetenschappers buiten de Amerikaanse universiteitsmuren. Dat frustreert Ellemers: “Objectieve kwaliteitsoordelen in de wetenschap, zoals deze prijs, berusten toch vaak op heel subjectieve inschattingen. Op de netwerken die de wetenschappers hebben. In Europa, in Nederland, wordt zulk goed onderzoek verricht. Maar dat blijft vaak onzichtbaar voor hen die gaan over de grote, veelal Amerikaanse, wetenschapsprijzen. Simpelweg omdat Amerikanen geen duidelijk beeld hebben van wat er buiten de Verenigde Staten aan onderzoek gebeurt.”

Dat de Amerikanen doorgaans deze prijzen opstrijken, versterkt het idee dat het daar allemaal gebeurt. Ellemers: “Ik zie het om mij heen, zeker bij jonge onderzoekers: die willen naar de Verenigde Staten om daar de deskundigen te ontmoeten. Nergens voor nodig! Wij hebben hier in Nederland op velerlei onderzoeksgebieden wereldsterren rondlopen.”

Niet alleen de onderzoekers, maar ook universiteitsbesturen moeten zich volgens Ellemers niet blindstaren op die prijzen. “Er gaan geregeld koffers met geld open om een prijswinnende Amerikaan hiernaartoe te halen. Die maakt het toegewezen startgeld op. Heeft vervolgens problemen om een vervolgsubsidie te bemachtigen, niet zelden doordat hij of zij onbekend is met de wijze waarop Nederlandse of Europese subsidies worden aangevraagd, en vertrekt weer.”

Het onderzoek van Ellemers concentreert zich op macht en statusverschillen, diversiteit in organisaties, ethisch klimaat en werkmotivatie. Een van de belangrijkste bijdragen van Ellemers is volgens de SPSP “the variety of techniques she uses to explore some of the most important social issues of our times (e.g., inequality, trust, cooperation, migration, ethical actions, and climate change).” In de NRC werd haar boek Morality and the Regulation of Social Behavior eind 2018 omschreven als een revolutionaire studie. Haar wetenschapsartikel over gender stereotypen is op de website van Annual Reviews een van de tien meest gedownloade artikelen.